DOLAR 42.24 ₺
EURO 48.80 ₺
G.ALTIN 5,563.23 ₺
Ç.ALTIN 9,385.13 ₺
BTC 105,732.41 $
ETH 3,629.16 $
BİST 10,789.03
SON DAKİKA
Sudan’da Kolombiyalı paralı askerlerin varlığı, Hartum yönetiminin geçtiğimiz hafta Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) yaptığı resmi şikayetin ardından gündeme geldi.
Sudan, Birleşik Arap Emirlikleri’ni (BAE), Kolombiyalı paralı askerleri finanse ederek ülkeye sokmak ve paramiliter Hızlı Destek Güçleri’ni (HDK) desteklemekle suçladı.
Popüler Gazete'nin Inigo Alexander imzalı analizden aktardığına göre Sudan askeri yetkilileri, BM’ye gönderdikleri mektupta, BAE’nin “ülkenin barışını, güvenliğini ve egemenliğini baltalamak” amacıyla HDK ile birlikte paralı askerleri işe alıp finanse ettiğine dair “kapsamlı kanıtlar” topladıklarını belirtti.
Bu iddialar, savaşın gidişatında dış aktörlerin rolünün giderek arttığını ve çatışmanın bölgesel bir rekabete dönüştüğünü gösteren en güçlü işaretlerden biri olarak değerlendiriliyor.
Sudan hava kuvvetleri geçtiğimiz ay BAE’ye ait bir uçağı, Darfur’da HDK kontrolündeki bir havalimanına yaklaşırken vurdu.
Uçakta, HDK tarafından kullanılacağı iddia edilen silah ve teçhizatın yanı sıra yaklaşık 40 Kolombiyalı paralı asker bulunduğu bildirildi. Uçakta bulunanların hayatını kaybettiği belirtiliyor.
BM uzmanları, Nisan ayında yayımladıkları raporda Kolombiyalı paralı askerlerin çatışmaya katıldığını doğruladı.
2023’ten bu yana yüzlerce Kolombiyalı ordu gazisi, özel güvenlik şirketleri tarafından Sudan’daki iç savaşta savaşmak üzere işe alındı.
Kolombiya basınına göre, yalnızca 2024 içinde yaklaşık 380 Kolombiyalı asker HDK saflarında savaşmak üzere ülkeye gönderildi.
Bunların büyük bölümü, tamamen eski Kolombiyalı askerlerden oluşan “Çöl Kurtları” adlı taburun bünyesinde görev yapıyor.
Paralı askerlik sektörünün kapalı ve kayıt dışı yapısı, sahadaki gerçek sayıya dair sağlıklı bir veri oluşmasını engelliyor.
Nisan 2023’ten bu yana Sudan, ulusal ordu ile HDK arasındaki güç mücadelesinin açık savaşa dönüşmesiyle kaosa sürüklendi.
Ülkede ölü sayısının 20 bin ile 150 bin arasında olduğu tahmin ediliyor. 14 milyondan fazla kişi evini terk etmek zorunda kaldı. Ülkenin bazı bölgeleri kıtlığın eşiğinde.
Savaş toplu katliamlar, cinsel şiddet, keyfi infazlar ve etnik temizlik suçlamaları ile anılıyor ve Uluslararası Ceza Mahkemesi bu eylemleri savaş suçları kapsamında soruşturuyor.
Kolombiyalı askerlerin tercih edilmesinin üç temel nedeni var.
Bunlardan ilki tecrübe. Yıllarca iç çatışmalarda savaşmış, gerilla ve kent çatışması tecrübesine sahipler.
Bu askerler yaklaşık 60 yıldır isyana karşı koyma doktriniyle eğitim görüyor ve savaşmayı gerçekten iyi biliyor.
İkinci olarak, Batılı özel askerlere kıyasla daha düşük ücretlerle çalıştırılıyorlar. Ayrıca özel güvenlik şirketleri ve taşeron ağları üzerinden transferleri kolayca gizlenebiliyor.
Bu nedenle Kolombiya, son yıllarda Orta Doğu’dan Afrika’ya kadar çok sayıda çatışma bölgesine paralı asker ihraç eden bir merkez haline geldi.
Kolombiyalı paralı askerler meselesi, Sudan’daki savaşın artık yalnızca yerel aktörler arasında yaşanmadığını, bölgesel ve küresel çıkarların doğrudan sahaya indiğini gösteriyor.
Washington'daki Ulusal Savunma Üniversitesi profesörü Sean McFate, Kolombiyalı askerlerin küresel savaş piyasasında neden bu kadar rağbet gördüğünü şöyle özetledi:
“Kolombiyalılar mükemmel savaşçı. Çok fazla savaş tecrübeleri var, disiplinliler, emir komuta zincirine uyuyorlar ve bir Amerikan paralı askerinin maliyetinin dörtte birine mal oluyorlar.”
Kolombiya, gerillalara ve uyuşturucu kartellerine karşı onlarca yıl süren iç çatışmalar nedeniyle, dünya çapında hazır ve tecrübeli asker havuzuna dönüşmüş durumda.
Kolombiya açısından konu yalnızca dış politika değil, aynı zamanda ekonomik bir mesele.
Birçok asker, ordudan ayrıldıktan sonra sivil hayata uyum sağlayamıyor ve asgari geçim standartlarını karşılamayan emekli maaşları ile hayatta kalmaya çalışıyor.
Ülkede ortalama emekli maaşı 400–600 dolar iken, paralı askerlik geliri 2.600–6.000 doları buluyor.
Yoksulluk, işsizlik ve travmalarla baş etmeye çalışan binlerce eski asker için bu fırsat, tüm risklere rağmen cazip hale geliyor.
2022’den bu yana Devlet Başkanı Gustavo Petro döneminde 22 binden fazla askerin gönüllü emekli olması, sektöre sürekli yeni insan akışı sağlıyor.
Siyasi analist Katherin Galindo’ya göre, Petro göreve gelir gelmez askeri liderliğin neredeyse tamamını değiştirdi. Bu, silahlı kuvvetlerde büyük hoşnutsuzluk yarattı.
Bu ortam, yabancı güvenlik şirketlerinin işini kolaylaştırdı. Kolombiyalı askerlerin önemli kısmı, BAE’ye bağlı Global Security Services Group tarafından, Kolombiya merkezli taşeron şirketler aracılığıyla işe alındı.
Uzmanlara göre paralı askerler güvenlik işi bulma umuduyla BAE'ye gidiyor. Oradan Libya’nın Bingazi kentine transfer ediliyorlar. Pasaportlara el konuluyor ve HDK saflarına katılmak üzere Sudan’a zorunlu sevk ediliyorlar.
Ancak Kolombiyalı paralı askerlerin uluslararası çatışmalarda görülmesi yeni değil.
2021’de Haiti Devlet Başkanı Jovenel Moise’nin suikastında 20 Kolombiyalı rol aldı. Yüzlercesi Ukrayna’da savaşıyor. Bir kısmı Libya, Afganistan ve Irak’ta görev yaptı. BAE, 2015’te Yemen’deki savaşta yüzlerce Kolombiyalı paralı asker kullandı.
Paralı asker kullanımı, Sudan’daki barışı sağlama çabalarını ağır şekilde baltalıyor. Paralı askerler, ulusal ya da uluslararası yargı yetkisinin dışında kalıyor. Savaş suçlarında sorumluluk tespiti neredeyse imkansız hale geliyor.
Söz konusu uçağın düşürülmesinin ardından Kolombiya Devlet Başkanı Petro, yabancı çatışmalarda paralı askerlik faaliyetlerini yasaklayan bir yasa tasarısı başlattı ve soruşturma açtı.
Petro, Kolombiyalı askerlerin Sudan’da kullanılmasını “insanların öldürülmek üzere meta haline getirilmesi” olarak nitelendirdi.
Sonuç olarak Kolombiyalı paralı askerlerin Sudan’da sahaya sürülmesi, iç savaşın artık küresel bir ticaret ağının parçası haline geldiğini gösteriyor.
Bu savaşın en ağır faturasını, açlık, yerinden edilme, kitlesel katliamlarla yine Sudan halkı ödüyor.
Sudan’daki paralı asker varlığı derinleştikçe, savaş yalnızca kanlı bir iç hesaplaşma değil, küresel güçlerin kirli bir vekalet çatışmasına dönüşüyor.
