İsrail Gazze'ye yönelik geniş çaplı hava saldırılarını neden yeniden başlattı?

İsrail, Gazze'ye yönelik geniş çaplı hava saldırıları ve topçu ateşini dün gece yeniden başlattı.

Filistinli yetkililere göre çoğu çocuk ve kadın olmak üzere 430'dan fazla kişi hayatını kaybederken, 500'ü aşkın kişi de yaralandı. Söz konusu saldırılarda, üst düzey beş Hamas üyesi de öldü.

Popüler Gazete'nin The Guardian gazetesinden aktardığı analize göre İsrail ayrıca, Gazze'nin kuzey ve güneyindeki bölgeler için tahliye emri yayımladı. Bu da, kara saldırılarının yakın olduğunu gösteriyor. 

Böylece, çoğunlukla enkaz halinde olan evlerine yeni dönmüş olan binlerce Filistinli tekrar yerinden ediliyor.

Peki neden şimdi?

İsrail hükümeti, haftalardır Gazze Şeridi'ne yönelik yeni saldırı tehdidinde bulunuyor.

İsrailli yetkililer, son haftalarda Hamas liderliğini hedef almanın daha fazla rehinenin serbest bırakılmasına yol açacağını öne sürüyor.

Ancak İsrailli rehinelerin aileleri, bunu riskli bularak itiraz ediyor.

Daha pratik olarak, İsrail artık altı hafta önce sahip olmadığı yeteneklere sahip.  

ABD'nin gelişmiş silah teslimatları sayesinde mühimmat stokları yenilendi. Hamas liderleri arasında yeni potansiyel hedefler belirlendi. Uçaklar ve diğer ekipmanlar onarıldı. İşgal askerleri de bu sürede dinlendi.

Peki bu ateşkes açısından ne anlama geliyor?

Dün düzenlenen saldırı, Ocak ayında kararlaştırılan ateşkes anlaşmasının ilk üç aşamasının sona ermesinden 16 gün sonra geldi.

Anlaşmanın üç aşaması süresince, savaşın kesin bir şekilde sona ermesi, İsrail'in Gazze'den tamamen çekilmesi ve Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e düzenlediği saldırıdan bu yana elinde tuttuğu tüm İsrailli rehineleri serbest bırakması gerekiyordu. 

Ancak şiddete dönüşü önlemek için yapılan tüm dolaylı görüşmeler sekteye uğradı.

İsrail, Filistinli tutuklular karşılığında daha fazla rehinenin serbest bırakılmasını sağlamak için ateşkesin ilk aşamasının 30 ila 60 gün uzatılmasını önerdi. Hamas ise bunu reddetti.

Bu bağlamda İsrail hükümeti, Hamas'ın yeni rehineler bırakmayı reddederek, ateşkes anlaşmasını ihlal ettiğini ileri sürüyor.

Hamas ise İsrail'in, daha fazla rehinenin bırakılmasını öngören ikinci aşamaya geçme taahhüdünden dönerek anlaşmayı ihlal ettiğini vurguluyor.

Yeni saldırıların diğer gerekçeleri nedir?

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu eleştirenler, yeni saldırının -ya da en azından zamanlamasının- başka nedenleri olduğuna dikkat çekiyor.

Medyada yer alan haberlere göre bunlardan ilki, Netanyahu'nun ateşkesin ikinci aşamasına geçme niyetinin hiç olmaması.

Çünkü bu, İsrail güçlerinin Gazze'den çekilmesi ve Hamas'ın fiili yönetici olarak bölgede kalması anlamına gelecekti.

İkinci öne sürülen gerekçe ise İsrail'in Hamas'a yönelik yeni saldırılar konusunda Trump yönetiminin tam desteğine sahip olması.

Bunlara ek olarak, Netanyahu'nun muhalifleri tarafından geniş bir şekilde dile getirilen iç siyasi faktörler var.

Netanyahu, önümüzdeki haftalarda İsrail parlamentosunda kritik oyları kazanmak ve iktidardaki hakimiyetini sürdürmek için sağcı müttefiklerin desteğine ihtiyaç duyuyor.

Diğer yandan Netanyahu yolsuzluktan yargılanıyor. Eğer suçlu bulunursa hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilir.

İsrail medyasına göre Netanyahu, Gazze'de yeniden başlayan saldırılar nedeniyle, yargılandığı yolsuzluk davasında bugün vereceği ifadenin ertelenmesini talep etti ve savcılık da kabul etti.

Öte yandan Netanyahu, geçtiğimiz Pazar günü iç istihbarat servisi Şin Bet Başkanı Ronen Bar'ı görevden alma niyetini duyurdu.

Bu hamlesi, İsrail'deki demokratik kontrolleri geçersiz kılmaya yönelik bir girişim olarak görüldü ve bu hafta sonu büyük protestolar düzenleneceği açıklandı.

Son zamanlarda yapılan anketlere göre, İsraillilerin büyük kısmı, hala Gazze'de bulunan 59 rehineyi geri getirmek için ateşkes yapılmasından yana.

Ancak Hamas'a karşı "tam zafer" sağlanana kadar savaşa yönelik güçlü destek devam ediyor.

Bundan sonra ne olabilir?

Acı gerçek şu ki, İsrail ile Hamas arasındaki iki aylık kırılgan ateşkes sona erdi.

İsrail'in saldırılarını sona erdirecek yeni bir anlaşmanın da yakın zamanda sağlanması pek olası görünmüyor.

İsrailli yetkililer dünkü son saldırıların, Hamas'ın Gazze'de tuttuğu ve yarısından fazlasının öldüğü varsayılan 59 İsrailli rehineyi serbest bırakana kadar devam edecek geniş bir saldırı için sadece bir başlangıç olduğunu söyledi.

Yeniden geniş çaplı saldırılara dönülmesi, kaçınılmaz olarak önemli sivil kayıplar, daha fazla kitlesel yerinden edilme ve daha da fazla yıkım anlamına gelecektir.

Gazze'deki insani kriz, Ocak ortasında yürürlüğe giren ateşkes sırasında gelen büyük yardım akışıyla ancak kısmen hafifletildi.

İki hafta önce İsrail, Hamas'ın yardımı kendi çıkarı için kullandığını ve anlaşmayı ihlal ettiğini öne sürerek, bölgeye yeniden tam bir abluka uyguladı.

Hamas, İsrail'in tüm bu iddialarını reddetti.

İnsani yardım görevlileri, Gazze'nin yaklaşık üç hafta yetecek kadar temel ihtiyaç malzemesi stoklarına sahip olduğunu söylüyor.

Ancak yeni şiddet dalgası, Gazze'ye yönelik insani yardım girişini engellediği gibi dağıtımı da çok daha zor hale getirecek.