ABD'nin dünyadaki diğer tüm ülkelerden daha fazla askeri harcama yaptığı bir sır değil.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü'ne (SIPRI) göre ABD, Çin'den yaklaşık üç kat, Rusya'dan ise neredeyse yedi kat fazla askeri harcama yapıyor.
ABD, sadece 2024 yılında askeri harcamalarına 997 milyar dolar harcadı ve bu rakam küresel askeri harcamaların yüzde 37'sini oluşturdu.
Popüler Gazete'nin Marium Ali Ve Hanna Duggal imzalı analizden aktardığına göre 2001'den bu yana ABD öncülüğündeki savaşlar, Afganistan, Pakistan, Irak, Suriye, Yemen ve 11 Eylül sonrası diğer çatışma bölgelerinde yaklaşık 940 bin kişinin doğrudan ölümüne neden oldu.
Bu sayıya, gıda ve sağlık hizmetlerine erişememe veya savaş kaynaklı hastalıklardan yaşanan dolaylı ölümler dahil değil. Bu dolaylı ölümlerin ise 3,6 ila 3,8 milyon olduğu tahmin ediliyor.
Sonuç olarak doğrudan ve dolaylı ölümler de dahil olmak üzere, ABD'nin sebep olduğu toplam ölüm sayısı 4,5 ila 4,7 milyon arasında olduğu biliniyor ve bu sayı artmaya devam ediyor.
Öte yandan bu süre zarfında en az 30 bin ABD askeri personeli öldü.
Afganistan ve Irak savaşlarındaki kayıplar
Afganistan'daki savaş, 11 Eylül saldırılarına yanıt olarak 7 Ekim 2001'de başladı ve El Kaide'yi yok edip Taliban'ı iktidardan indirmeyi amaçlıyordu.
İki yıldan kısa bir süre sonra, 20 Mart 2003'te ABD ve müttefikleri, Irak'ın iddia edilen kitle imha silahlarını ortadan kaldırmak ve Saddam Hüseyin'i iktidardan indirmek amacıyla Irak'ta savaş başlattı. Ancak, hiçbir zaman kitle imha silahı stoğu bulunamadı.
Yaklaşık 20 yıl süren Afganistan savaşı, Pakistan'ın sınır bölgelerindeki can kayıpları da dahil olmak üzere, ABD tarihindeki en uzun süreli askeri çatışma haline geldi ve yaklaşık 243 bin doğrudan ölüme yol açtı.
Irak'ta ise savaş sırasında yaklaşık 315 bin kişi doğrudan öldürüldü.
ABD öncülüğündeki savaşların ekonomik maliyeti
Brown Üniversitesi Watson Enstitüsü'ne göre, ABD’nin sadece 2001 sonrası Afganistan, Irak, Suriye, Pakistan ve diğer operasyonlara harcadığı toplam savaş maliyeti yaklaşık 5,8 trilyon doları aştı.
Bu veriler, sadece askeri harcamaları değil, aynı zamanda gazilere verilen sağlık ve maluliyete dair destekleri, borç faizlerini ve iç güvenlik gibi alanlardaki ek maliyetleri de kapsıyor.
ABD savaşlarının bedelini ödemeye devam ediyor
ABD'nin, halihazırda harcanan 5,8 trilyon dolara ek olarak, önümüzdeki 30 yıl içinde gazilerin bakımına yönelik yükümlülüklere en az 2,2 trilyon dolar harcaması bekleniyor.
Bu, 2001'den bu yana ABD'deki savaşların tahmini toplam maliyetinin 8 trilyon dolara ulaştığı anlamına geliyor.
Sonuç olarak, ABD’nin 20 yılı aşkın süredir sürdürdüğü “sürekli savaşlar”, ülkeye doğrudan ve dolaylı ekonomik yükümlülükler oluşturmuş durumda.
ABD'nin İsrail'in soykırımını finanse etmesi
İsrail, 1959'dan bu yana en az 251,2 milyar dolar destekle, ABD'den en büyük dış yardımı aldı.
ABD, 2016'dan bu yana, 2028'e kadar sürecek 10 yıllık bir mutabakat zaptı kapsamında İsrail'e yılda 3,9 milyar dolar vermeyi taahhüt etti.
Ancak Ekim 2023'den sonra ABD, İsrail'e 17,9 milyar dolarlık ek askeri yardım sağladı.
Bu yardımın 6,8 milyar dolarlık askeri finansmanı, 4,5 milyar dolarlık füze savunma sistemi ve 4,4 milyar dolarlık ABD stoklarından İsrail'e silah takviyesi için ayrılan kısmı içeriyor.
Askeri harcamalara tepki
ABD'de bu yıl yapılan anketlerde, halkın büyük çoğunluğu bu savaşların maliyet-fayda dengesi açısından başarısız olduğunu düşünüyor.
Özellikle genç kuşaklar, 5-8 trilyon dolarlık maliyetin sağlık, eğitim, altyapı ve iklim yatırımlarına harcanması gerektiği görüşünde.
ABD halkı, 2000’lerin başında güvenlik endişesiyle desteklediği savaşlara bugün büyük ölçüde ekonomik ve insani maliyet açısından eleştirel bakıyor.
“Sürekli savaş” kavramı, hem Cumhuriyetçi, hem de Demokrat parti tabanında artık olumsuz çağrışımlar yapıyor.
Sonuç olarak Afganistan ve Irak savaşları, ABD’de 20 yılda hem seçmen algısını hem de iki parti içindeki dış politika yaklaşımlarını kökten değiştirdi.
“Teröre karşı küresel savaş” söylemi yerini, “ABD'nin çıkarlarını koruyalım ama maliyetli müdahalelere girmeyelim” anlayışına bıraktı.
Trump, 2016 seçim kampanyasında ABD halkının “sürekli savaşlar” konusundaki yorgunluğunu ve öfkesini fark ederek, bunu önemli bir seçim vaadine dönüştürdü.
2024'te tekrar başkanlığa aday olurken 2016’daki gibi yine aynı söylemi benimsedi, seçim kampanyasında kendini “barış başkanı” olarak tanıttı.
Kampanya sırasında, ABD’nin küresel çatışmalara gereğinden fazla dahil olduğunu, ülke kaynaklarının yurt içinde kullanılmasını savunan bir söylem kullandı.
Trump’ın “sürekli savaşları bitirme” vaadinin hakikate ne kadar uygun olduğuna gelince, dış politika anlayışı gerçekten “büyük kara savaşlarına girmeme” üzerine kurulu.
Ancak Trump’ın döneminde de askeri operasyonlar sürdü. Savunma harcamalarını azaltmadı, aksine artırdı.
Bu nedenle, Trump’ın vaadi tamamen savaşsız bir ABD'yi değil, maliyeti ve süresi sınırlı askeri angajmanlarla küresel etkisini sürdürmeyi hedefleyen bir yaklaşımı yansıtıyor.
